Շնչառական խնդիրներ -

Շնչառության հետ կապված խնդիրները մարդիկ առաջին հերթին կապում են գլխավոր «շնչող» օրգանի՝ թոքերի հետ։

Սա, իհարկե, ճիշտ է, սակայն պետք է հաշվի առնել, որ կան նաև շնչարգելությամբ կամ հևոցով ուղեկցվող բազմաթիվ արտաթոքային պատճառներ և խնդիրներ։

Շնչառական խնդիրները կարող են մի դեպքում զարգանալ դանդաղորեն, իսկ մեկ այլ դեպքում սկսվել սուր և հանկարծակի։ Ըստ ընթացքի դրանք կարող են լինել թեթև՝ քիչ անհանգստացնող, չափավոր ծանրության, ծանր և կյանքին սպառնացող։

Շնչառական խնդիրների պատճառները

Սուր շնչարգելության և հևոցի ամենատարածված պատճառներից են՝

• թոքային խնդիրներ, օրինակ՝ թոքի կոլապս (պնևմոթորաքս), թոքային անոթների խցանում արյան մակարդուկներով (թոքային էմբոլիա), ասթմայի նոպա և թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդություն (ԹՔՕՀ)՝ սրացման շրջանում, ինչպես նաև ավելի հազվադեպ հանդիպող որոշ թոքային հիվանդություններ
• սրտային խնդիրներ
• ալերգիկ ռեակցիաներ
• խուճապի նոպա կամ տագնապ
• թունավորումներ
• օտար մարմին շնչուղիներում։

Շնչարգելության այլ տարածված պատճառներից են նաև՝

• շնչուղիների վարակներ, օրինակ՝ կրուպ (մանկահասակ երեխաների մոտ), բրոնխիտ, թոքաբորբ, գրիպ և մրսածություն
• այլ, տարածուն և տենդով ընթացող վարակներ
• տարբեր քրոնիկ նյարդային և մկանային հիվանդություններ:

Որոշ մարդկանց մոտ հևոցը կարող են ստանալ կայուն՝ քրոնիկ բնույթ։ Նման իրավիճակներից են՝

• ծխախոտի օգտագործում
• գիրություն (ճարպակում)
• բուժումից դուրս մնացած կամ ոչ արդյունավետ բուժվող ասթմա և ԹՔՕՀ
• սակավարյունություն (անեմիա)
• սրտային անբավարարություն կամ սրտային այլ խնդիրներ։

Շնչառական խնդիրների ախտանիշները

Շնչառական խնդիրները կարող են դրսևորվել հետևյալ նշաններով՝

• օդի պակասի կամ անբավարարության զգացում և շնչարգելություն՝ շնչելու համար լրացուցիչ ջանքերի գործադրում
• հևոց՝ շնչառության հաճախացում
• հազ՝ չոր կամ խորխով
• շնչառությանն ուղեկցող խզզոցներ, որոնք կարող են լսվել տարածության վրա
• վատ ինքնազգացողություն, ընդհանուր անհանգստություն, տագնապ և խուճապ՝ իրենց բնորոշ նշաններով
• մաշկի գունատություն, ծանր դեպքերում՝ ցիանոզ (շրթունքների կամ մատների կապտավուն երանգ)
• առատ կամ գիշերային քրտնարտադրություն:

Ըստ ծանրության աստիճանի այս ախտանիշները կարող են լինել սկսած թեթևից մինչև ծանր։ Օրինակ, օդի պակասի զգացումը կարող է վերափոխվել շնչարգելության և ծանր հևոցի կամ խզզոցները կարող են լսվել միայն բժշկի կողմից՝ թոքերը սթետոսկոպով լսելիս կամ տարածության վրա (դիստանցիոն)։

Ե՞րբ զանգել 1-03

Առանց հետաձգելու զանգեք 1-03 և կանչեք շտապ օգնություն, եթե՝

• օդի պակասի զգացումը, շնչարգելությունը և հևոցը սկսվում են հանկարծակի
• շնչարգելությունն ու հևոցն այն աստիճան են խորանում, որ դժվարանում եք խոսել կամ խոսքը մինչև վերջ արտաբերել
• շնչարգելությունն ու հևոցն ուղեկցվում են այլ նշաններով, օրինակ՝ ետկրծոսկրային, ձեռքերի, ուսագոտու կամ թիկունքի շրջանի ցավեր, քրտնարտադրություն, գլխապտույտ և ինքնազգացողության կտրուկ վատթարացում։

Ի՞նչ անել մինչև շտապբուժօգնության ժամանումը

• Պահեք ձեզ հանգիստ և խուճապի մի՛ մատնվեք:
• Ընդունեք ուղղահայաց դիրք՝ նստեք աթոռին, կիսանստեք անկողնու մեջ կամ կանգնեք:
• Ապահովեք սենյակի մաքուր օդ (բացեք պատուհանը):
• Կապի մեջ մնացեք 1-03 հեռախոսավարի հետ, լսեք ու կատարեք նրա հրահանգները։

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Պայմանավորվեք և հանդիպեք բժշկին, եթե զարգացել են հետևյալ նշանները՝

• ոտքերի կամ դեմքի այտուցներ
• օդի պակասը և հևոցը սաստկանում են, երբ պառկում եք հորիզոնական դիրքով կամ մեղմանում են անկողնում նստելուց կամ գլխատակը բարձրացնելուց
• ջերմություն, դող, սարսուռ և հազ
• շրթունքների կամ մատների կապտավուն երանգ
• շնչելուց լսվում են տարօրինակ ձայներ և խզզոցներ
• շնչելու համար լրացուցիչ ջանքեր եք գործադրում՝ օգտագործելով ուսագոտու կամ որովայնի մկանները
• չնայած որոշ բուժական միջոցառումներին, ինքնազգացողությունը չի բարելավվում։

Շնչառական խնդիրների ախտորոշումը

Երբ այցելեք բժշկին, ձեզ հետ զրուցելուց և գանգատները լսելուց հետո բժիշկը կարող է նշանակել շնչառական խնդիրների բերող հիվանդությունների ախտորոշումը ճշտելու համար նախատեսված մի շարք հետազոտություններ, այդ թվում՝

• արյան թեստեր
• կրծքավանդակի ռենտգեն կամ ավելի հազվադեպ՝ համակարգչային տոմոգրաֆիկ (ԿՏ) հետազոտություն
• արտաքին շնչառության (թոքերի գործունեության) գնահատման թեստեր։

Բուժում

Շնչարգելության բերող հիվանդության բուժումը կարող է ներառել՝

• եթե ծխող եք, ծխախոտից հրաժարվելը
• դեղորայքային բուժում
• ֆիզիոթերապևտիկ միջոցառումներ
• բուժական մարմնամարզություն։