Դաշտան (մենստրուացիա)

Դաշտանը յուրաքանչյուր կնոջը հատուկ վիճակ է: Այս տեղեկատվությունը կարող է օգնել ձեզ՝ լիարժեք պատկերացում կազմելու ձեր դաշտանային ցիկլի մասին:

Ի՞նչ է դաշտանը

Դաշտանը կնոջ մոտ ամիսը մեկ անգամ ի հայտ եկող հեշտոցային արյունահոսությունն է, որը հանդիսանում է դաշտանային ցիկլի նորմալ բաղկացուցիչ մասերից մեկը: Այն հայտնի է նաև որպես «ամսական» (մենստրուացիա):

Դաշտանային ցիկլի ընթացքում հորմոնների ազդեցության ներքո ձեր արգանդի լորձաթաղանթը հաստանում և նախպատրաստվում է հնարավոր հղիության վիճակին: Նույն հորմոնները բերում են նաև ձվարանի կողմից ձվաբջջի առաջացմանը և արգանդում ներդրմանը, որը հայտնի է որպես ձվազատում (օվուլյացիա):

Եթե հղիությունը բացակայում է, դաշտանը սկսվում է ձվազատումից մոտավորապես երկու շաբաթ հետո: Դաշտանի ընթացքում արգանդի լորձաթաղանթը (էնդոմետրիում) թափվում է՝ առաջ բերելով արյուն, որն էլ դուրս է գալիս հեշտոցով:

Դաշտանները կարող են լինել մեղմ կամ առատ, իսկ դաշտանային արյան գույնը՝ սկսած բաց կարմիրից մինչև մուգ շագանակագույն: Արյունային արտադրուկի հետ միասին հեշտոցից կարող են արտահոսել նաև մանր մակարդուկներ:

Որոշ կանանց մոտ մինչև դաշտանի սկսվելը և վերջինիս ընթացքում կարող են ի հայտ գալ մի շարք նշաններ, այդ թվում՝

• որովայնի ստորին շրջաններում կծկանքներ կամ ցավեր
• մեղմ վքնածություն կամ մետեորիզմ (որովայնի փքվածության զգացում)
• մինչև դաշտանի սկսելը՝ փորկապություն
• դաշտանը սկվելուց հետո՝ փորլուծություն
• ակնե (ուգրի, կորյակ)
• թուլություն և հոգնածության զգացում։

Ե՞րբ են դաշտանները սովորաբար սկսվում

Աղջիկներն իրենց առաջին դաշտանը (կոչվում է մենարխե) տեսնում են սեռահասունացման ընթացքում: Ավելի հաճախ, դա տեղի է ունենում 12 կամ 13 տարեկան հասակում, սակայն որոշ դեպքերում դաշտանը կարող է սկսվել ավելի վաղ՝ 9 տարեկանում կամ ավելի ուշ՝ 16-ում:

Դաշտանի հետ կապված ի՞նչ խնդիրներ կարող են ունենալ կանայք

Դաշտանի հետ կապված խնդիրները ներառում են՝

• առատ արյունահոսություն (մենոռեա)
• դաշտանի ցավոտություն (դիսմենոռեա)
• դաշտանի անկանխատեսելի դառնալը և անկանոնություն
• դաշտանի բացակայություն (ամենորեա)
• նախադաշտանային (պրեմենստրուալ) համախտանիշ, որը որոշ կանանց մոտ դրսևորվում է դյուրագրգռությամբ և տրամադրության անկումով:

Ե՞րբ են դաշտանները ընդհատվում

Դաշտաններն ընդհատվում են հղիության ընթացքում և հաճախ՝ կրծքով կերակրման շրջանում: Սա կոչվում է ֆիզիոլոգիական ամենորեա:

Որոշ կանանց մոտ դաշտանները կարող են ընդհատվել քրոնիկ երկարատև ընթացքով հիվանդությունների, մարմնի պակասորդային զանգվածի, ծանր սթրեսների, ծանր ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունների և հորմոնային շեղումների պատճառով (երկրորդային ամենորեա):

Որոշ դեղեր, օրինակ՝ հորմոնային հակաբեղմնավորիչները, նույնպես կարող են ընդհատել դաշտանները: Նման դեպքերում ձեր ցիկլը կարող է վերականգնվել այս հաբերն ընունելը դադարեցնելուց բավականին ուշ:

Դաշտաններն ընդհանրապես դադարում են, երբ կանայք հասնում են դաշտանադադարի (մենոպաուզայի) տարիքի՝ միջինը 51-52 տարեկանում:

Ե՞րբ այցելել բժշկին

Դուք պետք է զրուցեք ձեր բժշկի հետ, եթե՝

• դուք 16 տարեկան կամ ավելի մեծ եք, սակայն ձեր դաշտանային ցիկլերը դեռ չեն սկսվել
• ձեր դաշտանները դարձել են առատ (մենոռագիա)
• ձեր դաշտանները շատ են մոտեցել իրար կամ շատ են հեռացել միմյանցից
• ձեր դաշտաններն ընդհատվել են, և դուք տեղյակ չեք, թե ինչու (ամենորեա)
• ձեզ մոտ դաշտանների միջև ընկած ժամանակաշրջանում (դաշտանից դուրս) դիտվում է արյունահոսություն
• առկա է սեռական հարաբերությանը հաջորդող արյունահոսություն
• դուք արյունահոսում եք դաշտանադադարից հետո
• ձեզ մոտ դաշտանը խիստ ցավոտ է (դիսմենոռեա):

Այս ամենից բացի, դուք կարող եք բժշկին այցելել դաշտանի հետ կապված ցանկացած հարցով, հատկապես, եթե այն ազդում է ձեր ինքնազգացողության և կյանքի որակի վրա: