Միջազգային անվանում (հապավում). Homocysteine (HCY)
Նկարագրություն
Հոմոցիստեինը (HCY) ամինաթթու է` միջանկյալ արգասիք, որն առաջանում է մեթիոնինի նյութափոխանակության ընթացքում:
Վերջինս կապում են ծծմբի՝ «գեղեցկության միներալի» նյութափոխանակության հետ:
Հոմոցիստեինն առաջանում է օրգանիզմում (սննդի մեջ բացակայում է) անփոխարինելի ամինաթթու համարվող մեթիոնինի նյութափոխանակության արդյունքում: Վերջինս մեծ քանակներով առկա է կենդանական ծագման սննդի մեջ՝ միս, կաթնամթերք (հատկապես՝ կաթնաշոռ) և ձու:
Արյան պլազմայում հոմոցիստեինը գլխավորապես գտնվում է սպիտակուցների հետ կապված վիճակում, ուստի ընդհանուր հոմոցիստեինը ներկայացնում է ազատ և կապված ֆրակցիաների հանրագումարը: Մեծ մասը ենթարկվում է հետադարձ մեթիլացման, որով առաջանում է մեթիոնին, իսկ փոքր մասն անդառնալի կերպով փոխակերպվում է ցիստեինի և գլյուտաթիոնի:
Հոմոցիստեինի նյութափոխանակության մեջ մասնակցում են ֆոլատը, վիտամիններ B6-ը և B12-ը: Տարիքի հետ արյան մեջ հոմոցիստեինի մակարդակը բարձրանում է: Դիտարկվում է նաև միջսեռային տարբերություն․ 50 տարեկանի մոտակայքում տղամարդկանց արյան պլազմայում հոմոցիստեինն ավելի բարձր է, քան կանանց մոտ:
Տարբեր պատճառներով հոմոցիստեինի նյութափոխանակության խանգարման ժամանակ (ֆերմենտների ժառանգական կամ ֆունկցիոնալ դեֆեկտներ, անհրաժեշտ վիտամինների դեֆիցիտ) հոմոցիստեինը կուտակվում է բջիջների ներսում և սկսում դուրս գալ նախ միջբջջային տարածություն, այնուհետև՝ նաև արյան պլազմա:
Համարվում է, որ հոմոցիստեինի մակարդակի բարձրացումն ունի բջիջները վնասող՝ ցիտոտոքսիկ ազդեցություն: Հոմոցիստեինը կարող է վնասել անոթների պատը՝ դարձնելով դրանք փխրուն և ստեղծելով խոլեսթերինի և մյուս ճարպերի կուտակման համար նպաստավոր պայմաններ: Արյան հոմոցիստեինի մակարդակի 5 մկմոլ/լ աճը բերում է անոթների աթերոսկլերոտիկ ախտահարման ռիսկի բարձրացման (կանանց մոտ` 80%-ով և տղամարդկանց մոտ` 60%-ով), ինչն իր հերթին բարձրացնում է սրտանոթային հիվանդությունների հավանականությունը:
Հավանաբար նույն մեխանիզմով հոմոցիստեինի բարձր մակարդակը կապված է նաև Ալցհեյմերի հիվանդության և ծերունական դեմենցիայի ռիսկերի բարձրացման հետ:
Անոթների ախտահարման տեսանկյունից ռիսկն աճում է, երբ հիպերհոմոցիստինեմիան զուգակցվում է շաքարային դիաբետի հետ: Նման դեպքերում բարձրանում է ծայրամասային անոթների հիվանդության, նեֆրոպաթիայի կամ ռետինոպաթիայի ռիսկը:
Հղիության ընթացքում հոմոցիստեինի մակարդակի բարձրացումը կարող է դառնալ այնպիսի բարդությունների պատճառ, ինչպիսիք են ինքնաբուխ վիժումները, պրեէկլամպսիան և էկլամպսիան, ինչպես նաև երակային թրոմբոէմբոլիան:
Պետք է նաև հաշվի առնել, որ հոմոցիստեինի մակարդակը նաև կարող է բարձրանալ որոշ դեղերի ընդունման, անառողջ ապրելակերպի որոշ գործոնների և այլ պատճառներով (օրինակ՝ հոմոցիստինուրիա): Այնուամենայնիվ, հոմոցիստեինի բարձրացած մակարդակի ամենահաճախ հանդիպող պատճառը համարվում է ֆոլաթթվի պակասը:
Հոմոցիստեինի բարձր մակարդակների ժամանակ խորհուրդ է տրվում հետազոտել նաև մի շարք այլ լաբորատոր ցուցանիշների մակարդակները, ինչպիսիք են կրեատինինը, թիրեոտրոպ հորմոնը (TSH), ֆոլատը և վիտամին B12-ը:
Լաբորատոր բաժնի հովանավոր
Այցելեք Յունիմեդ բժշկական կենտրոն ճշտգրիտ ախտորոշում ստանալու համար:
Ցուցումներ
- սրտանոթային ռիսկի գնահատում
- հոմոցիստինուրիայի ախտորոշում
- շաքարային դիաբետ
- ծերունական թուլամտություն (դեմենցիա) և Ալցհեյմերի հիվանդություն
Կենսանմուշ
HCY թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։
Կենսանմուշի հանձնում
Արյունը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, պարտադիր քաղցած վիճակում (սննդի վերջին ընդունումը ոչ պակաս, քան 8 ժամ, ցանկալի է՝ 12 ժամ անց): Կարելի է ընդունել ջուր:
Լրացուցիչ տեղեկատվություն և օգնություն
Չափման միավորներ
Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)
մկմոլ/լ (միկրոմոլ/լ)
Այլընտրանքային չափման միավոր
մկգ/մլ (միկրոգրամ/միլիլիտր)
Միավորների փոխակերպում
մկմոլ/լ x 0,1352 = մկգ/մլ
Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր
Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր
| Տարիք | Սեռ | HCY, մկմոլ/լ |
|---|---|---|
| 5 օր.- 1 տ. | 2,87 – 9,99 | |
| 1 – 7 տ. | 2,76 – 7,62 | |
| 7 – 12 տ. | 3,43 – 8,45 | |
| 12 – 15 տ. | կանայք | 4,07 – 10,36 |
| տղամարդիկ | 4,71 – 10,40 | |
| 15 – 19 տ. | կանայք | 4,92 – 11,88 |
| տղամարդիկ | 5,5– 13,39 | |
| >19 տ. | կանայք | 4,44 – 13,56 |
| տղամարդիկ | 5,46 – 16,20 |
Արդյունքների մեկնաբանություն
Հոմոցիստեինի մակարդակի բարձրացում
- ֆոլատի, վիտամին B6-ի և B12-ի դեֆիցիտ
- հոմոցիստինուրիա, հոմոցիստեինի նյութափոխանակության ֆերմենտների ժառանգական դեֆեկտներ (հազվադեպ)
- երիկամային անբավարարություն
- արտահայտված փսորիազ
- պրոլիֆերատիվ հիվանդություններ
- հիպոթիրեոզ
- դիաբետ
- ծերունական հասակի կոգնիտիվ խանգարումներ
- հոգեկան խանգարումներ
- հղիության խանգարումներ (պրեէկլամպսիա, նորածնի ցածր քաշ, վաղաժամ ծննդաբերություն, ընկերքի արտազատում), պտղի զարգացման արատներ (օրինակ, նյարդային խողովակի արատներ)
- ծխախոտի, սուրճի (կոֆեին) օգտագործում
- որոշ դեղերի ընդունում՝ ֆոլատի ներհակորդներ (Մետոտրեքսատ), Ազոտի օքսիդ, Մետֆորմին, Նիացին, Թեոֆիլին, L-դոֆա, անդրոգեններ, Ամինոգլյուտետիմիդ, Ցիկլոսպորին, ֆիբրատներ, միզամուղներ, Ցիստին (ցիանիտ-նիտրոպրուսիդային թեսթի ժամանակ)
Հոմոցիստեինի մակարդակի նվազեցում
- Դաունի համախտանիշ
- հղիություն
- հիպերհիդրոզ (առատ քրտնարտադրություն)
- շաքարային դիաբետի վաղ փուլեր
- որոշ դեղերի ընդունում՝ Պենիցիլամին, n-Ացետիլցիստեին, էստրոգեններ, Տամոքսիֆեն, Բետաին, Սիմվաստատին
Վարվեք այս կերպ
Լաբորատոր թեստի արդյունքների մեկնաբանումը վստահեք ձեր բժշկին: Նա ձեզ կբացատրի յուրաքանչյուր ցուցանիշը և դրա շեղման հնարավոր պատճառը:
Մի՛ փորձեք
Ինքնուրույն վերլուծել ձեր պատասխանները և, առավել ևս, ինքնուրույն փոխել ձեր դեղամիջոցները կամ դրանց դեղաչափերը:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 18-04-2019
Վերջին վերանայում՝ 05-11-2023